Քսենոփոն / Կյուրոպեդիա

... որովհետև մարդիկ առանձնապես հաճույքով հնազանդվում են նրան, ում մասին համոզված են, որ առավել իմաստուն է մտածում իրենց գործերի մասին, քան իրենք:

Ք. ա. 5-4-րդ դդ. հույն դասական պատմիչ Քսենոփոն Աթենացու «Կյուրոպեդիա» երկը առաջին պատմավեպն է համաշխարհային գրականության մեջ: Այն բաղկացած է 8 գրքից: Աշխատության հիմնական բովանդակությունը պարսից միապետության հիմնադիր Կյուրոս Մեծի կյանքն ու գործունեությունն է (Ք. ա. 600-530 թթ.):

«Կյուրոպեդիան» հեղինակի «Անաբասիս» երկի հետ ունի բացառիկ նշանակություն հայ ժողովրդի հնագույն պատմության համար, քանի որ բովանդակում է ականատեսի ձեռքով գրված եզակի, այլ աղբյուրներում չհանդիպող հավաստի տվյալներ Հայաստանի մասին: