Էմիլ Զոլա / Խումարան

Էմիլ Զոլան այս ստեղծագործությամբ ներկայացնում է իր ժամանակի աշխատավոր խավի սովորությունները, բարքերը՝ մասնավորապես վեր հանելով ակամա ստեղծված նրա արատները, բարոյական և ֆիզիկական տգեղ երևույթները։ Այս ամենով հանդերձ՝ Զոլան իր ընթերցողին սիրել է տալիս գլխավոր հերոսուհուն՝ Ժերվեզին, ատելությամբ լցնում է Լանթիեի և Վիրժինիի հանդեպ։ Հերոսների հոգեբանությունն այնքան նրբորեն է վեր հանում, որ ամենևին չի զգացվում, թե հեղինակը մտադրություն ունի բարոյախոսության դասեր տալու։

Վեպը՝ թերթոնների տեսքով, նախ լույս է տեսել լրագրերում և մեծ աղմուկ բարձրացրել թե՛ իշխանության, թե՛ քննադատների միջավայրում, քանի որ ուղղված էր Նապոլեոն III-ի երկրորդ հանրապետության դեմ, որ կեղեքում և շահագործում էր աշխատավորին։